Bîrgeh, bu dönemde yaralanan, susturulan ve silinmek istenen hikayeleri geleceğe taşır ve onların unutulmasına izin vermez. Hatırlamak, direnmenin ilk adımıdır. Bîrgeh, bu hatırlama sorumluluğunu üstlenen bir hafıza mekanı olarak, geçmişi geleceğe taşımayı hedefler.

Bîrgeh:

Kadın, Cizre

"Ben bu dünyada bir karartıyım, ne bir ortama gidebiliyorum, ne bir insanın yanına. Sokağa çıktığım zaman her yerde onların izleri var; oturdukları yer, şakalaştıkları yer, düğün yaptıkları yer. Dünyada her şey karanlığım olmuş ha. Yani ben kendimden nefret ediyorum ha, ben hala niye sağım diyorum. Yani ölüm zaten benim bu halimden daha iyidir gerçekten. Psikolojik hastalıklarım olmuş, tedaviyi reddettim. Doktora götürdüler, ilaç yazdılar eve geldiğimde tüm ilaçları yaktım. Bilmiyorum şimdi ne yapayım. Dünyaya bakıyorum da sanki bazılarının feleğin bu çarkından haberi yok.”

M. 10 yaşında

"Kurşun sesleri gelince kardeşlerimi alıp odaya gidiyordum ve korkmasınlar diye yanlarında duruyordum. Zırhlı araçlar mahallemizde gezince çok zoruma gidiyor, tanıdıklarımızı yaktılar. En çok silah oyunlarını seviyorum artık. Borudan kendime silah yaptım. Kendimi savunuyorum bunla. Öğretmenlerimiz bizi bırakıp gidince bir daha okul olmayacak sandım, hepimiz öleceğiz diye düşündüm. Yasak süresinde polis görünce korkuyorduk. Bir kez futbol oynuyorduk polis geldi oynamak istedi, bende dedim ki ''Biz Kürdüz siz de Türksünüz. Gelin bakayım kim kazanıyor.''"

“Dehşet verici ama güçlü bir yöntem. Nüfus kontrolü tedbirleri ayaklanmaları başarıyla bastırmada sıklıkla kilit rol oynuyor. Kitlesel ölçekli sürgünler asileri potansiyel destekçilerden ayırabiliyor. Sürgünlerle olmasa bile, otoriterler hareket serbestîsini engelleyerek çatışma bölgesine giriş çıkışları engelleyebilirler. Ticareti durdurabilir, ölçüsüz sokağa çıkma yasakları ilan edebilir...”

Daniel Byman